Sistem Belleği (RAM) Nedir?

Rastgele erişim belleği (RAM), programın çalışırken ihtiyaç duyduğu bilgileri depolayan bilgisayar belleğidir. Rastgele erişim belleği, depolanan verilere sadece sıralı olarak değil herhangi bir sırada (yani rastgele) erişim sağlayan veri depolamasını ifade eder. Bunun tersine diğer bellek aygıtı tipleri (manyetik bantlar, diskler ve tamburlar gibi) mekanik tasarımlarındaki kısıtlamalar nedeniyle depolama ortamındaki verilere sadece önceden belirlenmiş bir sırada erişebilir.

Çoğu bilgisayar sınırlı miktarda bellekle sunulduğu için bellek eklemek, bilgisayarınızın performansını artırmanın en kolay ve en tasarruflu yöntemlerinden biridir.

---

Sistem Belleği veya RAM Tipleri

• DDR-SDRAM (Çift Veri Hızlı Senkronize DRAM)
  Bu, saat döngüsü başına iki kat bellek aktarımını mümkün kılan, gelişmiş tipte bir SDRAM'dir. DDR-SDRAM, SDRAM II veya DDRAM olarak da bilinir.
   
• SDRAM (Senkronize Dinamik RAM)
  SIMM ve DIMM paketlerinde bulunan bu tip, iki yapılandırma ile sunulur:
  • Eşliksiz RAM (ECC olmayan RAM olarak da bilinir)
    Bunun fiyatı genellikle Eşlikli RAM'e göre daha uygundur.
  • Eşlikli RAM (ECC RAM olarak da bilinir)
    Genellikle büyük elektronik tablolar ve veritabanları gibi yoğun veri işleme gerektiren uygulamalarda kullanılan Eşlikli RAM, RAM kaynaklı sorunları azaltmaya yardımcı olabilecek ek devrelere sahiptir.
  • Eşlikli RAM ile Eşliksiz RAM, genellikle birbirileriyle uyumlu değildir.
     
• RDRAM (Rambus Direct RAM)
  Rambus, Inc. tarafından SDRAM'in yüksek performanslı ardılı olarak geliştirilen RDRAM sadece RIMM paketlerinde sunulur.

---

SIMM Bellek (RAM) Hakkındaki Bilgiler

SIMM'ler (Tek Yerleşik Bellek Modülleri) eski bir RAM paketleme stilidir. SIMM'ler seri olarak üretilmiş ilk bellek çubuklarıdır (Şekil 1).

Şekil 1: SIMM.
 

SIMM'lerden önce çoğu bellek, doğrudan anakarta entegre haldeydi ve yükseltme imkanı pek yoktu. SIMM türleri arasında şunlar bulunur: eşliksiz, eşlikli, hızlı disk ve EDO.

• Eşliksiz, geçici depolama ve veri almaya yönelik ham bellektir.
• Eşlikli bellek, verinin kullanılmadan önce değişmediğinden veya bozulmadığından emin olmak için depolanmış veri üzerinde hata kontrolü sunar.
• Hızlı disk, belleğin disk işlevini en iyi duruma getirerek bellek performansını artırmıştır.
• EDO, bellekte okuma ve yazma işlevlerinin aynı anda gerçekleştirilmesini sağlayarak performansı daha da iyileştirmiştir.

Hız

SIMM'lerin hızı, nanosaniye ("ns" veya "nsn" olarak kısaltılır) cinsinden ölçülür ve genellikle 15 ns ya da daha azdır. Sisteminizin RAM ile ilişkili teknik özelliklerini belirlemek için sistem belgelerinize göz atın.

---

DIMM Bellek (SDRAM) Hakkındaki Bilgiler

DIMM'ler (Çift Yerleşik Bellek Modülü), bellek teknolojisinde SIMM'den sonraki büyük iyileştirmedir. 168 pime sahip olduğu ve 64 bit bant genişliği sunduğu için DIMM'ler, Pentium sistemlerinde eşli şekilde SIMM belleği takma ihtiyacını ortadan kaldırır. (Şekil 1) DIMM'ler 5,375 inç uzunluğunda, 1,5 inç yüksekliğindedir ve 8 ila 16 küçük TSOP (ince, küçük anahatlı paket) yongaya sahiptir.

Şekil 1: DIMM - 168 pimli SDRAM.

SDRAM

Daha sonra DIMM gelişerek çok hızlı fakat pahalı bir ekran kartı belleği tipi olan Zaman Uyumlu Grafik RAM'in (SGRAM) türevi olarak SDRAM (Zaman Uyumlu DRAM) haline geldi. SDRAM ECC ve ECC olmayan biçimlerde sunulur. ECC belleği, bellek hatalarını kontrol etmesi ve kısıtlaması açısından eşlikliyle benzerdir. Eşlikli belleklerde hata keşfedilir keşfedilmez sistem duruyordu. ECC, küçük hataları gidererek sistemin çalışmaya devam etmesini sağlama özelliğini ekledi.

Hız

SDRAM, sistemin FSB'si (ön veri yolu) ile senkronize edilerek performansta %25 artış sağlamıştır. Hız, megahertz (MHz) biçiminden frekans olarak ölçülür. SDRAM genellikle PC100 veya PC133 (sırayla 100 MHz ve 133 MHz) olarak üretilir. PC100 ile PC133 SDRAM'lerin birlikte kullanılması önerilmez. Sisteminizin teknik özelliklerini belirlemek için sistem belgelerinize göz atın.

---

RIMM Bellek (RDRAM ve CRIMM) Hakkındaki Bilgiler

RIMM (Rambus Yerleşik Bellek Modülü) 2000'lerin başında kısa süreliğine kaliteli sistemlerde tercih edilen bellek oldu (Şekil 1).

Şekil 1: RIMM (Rambus Yerleşik Bellek Modülü) Rambus, Inc. tarafından geliştirilen bu bellek mimarisi (RDRAM olarak da bilinir) DRAM'in performansını %1000'e kadar aşma potansiyeline sahiptir ancak bunun olması için ön veri yollarının 200 MHz ve üzeri hızlara ulaşması gerekir. Ek olarak RDRAM, sadece RDRAM için tasarlanmış sistemlerde çalışır.

İki tip Rambus sistemi mevcuttur. Başta sistemler tek kanallı kurulumla sunuluyordu. Ardından sistemlerde daha hızlı performans için daha iyi şekilde optimize edilmiş çift kanallı yapılandırma kullanıldı. Çift kanallı sistemlerde en iyi performans için kanal grubu başına iki aynı RIMM bulunması gerekir. Üstelik sistemler, tek veya farklı tiplerde aygıtların kullanıldığı yapılandırmalarda düşük performansta çalışır. RDRAM de ECC ve ECC olmayan biçimlerde sunulur.

SDRAM'in tersine RDRAM seri devreyle çalıştığından devrenin kapanması ve belleğin erişilebilir olması için tüm bellek yuvalarının doldurulması gerekir. Tek bir RIMM kullanılırsa diğer yuvaların belleksiz bir modül olan CRIMM (Süreklilik Rambus Yerleşik Bellek Modülü) ile doldurulması gerekir (Şekil 2).

Şekil 2: CRIMM

Hız

RDRAM hızı megahertz cinsinden ölçülür ve Rambus hızına göre adlandırılır. Yani PC800 RDRAM, 800 MHz hızla çalışır. SDRAM'de olduğu gibi RDRAM'de de farklı hızlardaki birimlerin birlikte kullanılması önerilmez.

---

DDR SDRAM Bellek Hakkındaki Bilgiler

DDR SDRAM (Çift Veri Hızlı SDRAM) günümüzde mevcut olan neredeyse en gelişmiş bellek teknolojisidir (Şekil 1). SDRAM gibi DDR de grafik mimarisindeki hızlı gelişmeler sonucunda (NVIDIA'nın ilk GeForce256 ekran kartı ile) ortaya çıkmıştır.

Şekil 1: DIMM - 184 pimli DDR-SDRAM

Okuma/yazma işlemlerini sistem saatinin artışına göre gerçekleştiren SDRAM'in tersine DDR, bellek okuma/yazma işlevlerini sistem saatinin hem artışı hem de düşüşüne göre gerçekleştirir. Bu sayede, bellek performansını iki katına çıkararak genel performansta büyük bir artış sağlar.

Hız

Hız, megahertz (MHz) cinsinden ölçülür. DDR-DSRAM 100 MHz veya PC1600'den 566 MHz veya PC4500'e giderek artan hız aralıklarında sunulur ve zamanla daha yüksek hızların eklenmesi muhtemeldir.

DDR-SDRAM hızları hakkında daha fazla bilgi için lütfen şu Dell Knowledge Base makalesine bakın: "DDR SDRAM bellek modülünün veri hızını veya hızını nasıl belirleyebilirim? (İngilizce) ) 

DDR2 Belleğe Genel Bakış

DDR2 Bellek Nedir?

• DDR2 SDRAM, çift veri hızlı zaman uyumlu dinamik rastgele erişimli bellek arayüzüdür. Teknik özellikleri bakımından DDR, SDRAM'den üstün olsa da kendisi de DDR3 SDRAM ile geride bırakılmıştır. DDR2, DDR veya DDR3 ile geriye ya da ileriye dönük olarak uyumlu değildir. (Modüller, yanlış modüllerin takılmasını önlemek için farklı şekilde anahtarlanmıştır)
• DDR2 dahili saati DDR harici saat hızının yarısı hızda çalışır. DDR2 belleğin DDR ile aynı harici veri yolu saati hızında çalışması DDR2'nin daha yüksek gecikmeyle aynı bant genişliğini sunabilmesini sağlar. Alternatif olarak DDR2 belleğin DDR'nin harici veri yolu saat hızının iki katı hızla çalışması, aynı gecikmeyle iki katı bant genişliği sağlayabilir. En yüksek hızlı DDR2 bellek modülleri en yüksek hızlı DDR bellek modüllerinden en az iki kat daha hızlıdır.

DDR3 Belleğe Genel Bakış

DDR3 Bellek Nedir?

• Bellek teknolojisindeki değişimi DDR3 izler ve geçerli DDR2 mimarisine çeşitli geliştirmeler ekler. Temel avantaj, sahip olduğu bellek modüllerinin dört katı hızda çalışacak şekilde G/Ç veri yolu hızında artış sağlanmasıdır. DDR3 aynı zamanda 512 MB'den 8 GB'ye kadar yonga kapasiteleri de sunar. Bu da 16 GB'ye kadar bellek modül boyutlarının kullanılmasını mümkün kılar.

Şekil 3: Masaüstü bilgisayarlar için bellek modüllerinin (DIMM) karşılaştırması. 

Desteklenen veri yolu hızları:

• DDR2-400/533/667/800/1066
• DDR3-800/1066/1333/1600/1866/2133

Neden yok

Ek Kaynaklar

• Dell Bilgisayarınızda Bellek (RAM) Nasıl Yükseltilir?  
• RAM, Dell bilgisayarınızın performansını nasıl etkiler? 

---

Ek Kaynaklar

• Dell Bilgisayarınızda Bellek (RAM) Nasıl Yükseltilir?  
• RAM, Dell bilgisayarınızın performansını nasıl etkiler?