Dit blog is onderdeel van een eerdere reeks waarin Hans Timmerman, CTO bij Dell Nederland en Robin Kuepers, Server Line of Business Director bij Dell EMEA, vragen beantwoordden over Digitale Transformatie, die zij kregen van CIO’s van enkele grote Nederlandse ondernemingen. In dit blog behandelt Hans Timerman een vraag over een digitaal alter ego.
Hans Timmerman behandelt de vraag van Mark van Horik, Managing Partner van AIRworkspace: ‘Hoe zou je een digitaal alter ego kunnen creëren?’
Volgens Wikipedia is een alter ego letterlijk je andere ik; een tweede persoonlijkheid waarmee een persoon zich onderscheidt van zijn werkelijke identiteit. Verwar een alter ego niet met een pseudoniem, dat betekent in het Grieks letterlijk ‘valse naam’, in het Latijn ‘alias’ of in Nederlands een ‘schuilnaam’. In de theaterwereld spreekt men ook wel over de artiestennaam.
Avatar
De term Avatar wordt ook gelinkt aan een digitaal alter ego dat iemand kan aannemen. Toen ik rond 2006 deelnam aan het virtuele leven in Second Life, een eerste digitale wereld van avatars, kreeg iedereen een fantasienaam aangereikt waarmee hij of zij toegang kreeg tot deze virtuele wereld. Inmiddels bestaat deze virtuele wereld dertien jaar en er zijn intussen honderden virtuele werelden waar miljoenen personen als Avatar een digitaal alter ego hebben. Naast de gaming industrie zijn er ook veel virtuele werelden voor het onderwijs en entertainment.
Digitale voetprint
Ook in het dagelijks leven hebben we te maken met alter ego’s. In een dagboek hield Douwe Schmidt zijn digitale voetafdruk bij: welke digitale voetsporen liet hij dagelijks achter? Hij deed dat op verzoek van Bits of Freedom, een organisatie die vecht voor digitale vrijheden en burgerrechten. Een broodnodige zaak omdat onze internetvrijheden aan vele kanten worden bedreigd door afluisteren, privacybeperkingen en de vercommercialisering van het publieke internet.
Het gaat hen mede om de nieuwe regels die er al zijn en nog komen voor de bescherming van data. Wie mag wat en wanneer met jouw data en waar moet men jou minimaal toestemming voor vragen? Het weten waar deze data is, blijft een lastige zaak. Daarom begon Douwe zo’n drie jaar geleden zijn zoektocht.
Data spoorzoeken
Hij besloot te gaan dataspoorzoeken: ‘Als een soort padvinder lokaliserend en gravend naar de resten, afdrukken en andere sporen van zijn digitale alter ego’. En hij was niet alleen verbaasd wát hij allemaal nog kon vinden, maar ook dat over verschillende zaken überhaupt data was vastgelegd.
Onze identiteit ligt vast in heel veel nummers. Naast het BSN-nummer, zijn we een telefoonnummer, een paspoortnummer, een bankrekeningnummer, een Bonuskaart-nummer, een creditcardnummer, een Privium-nummer en een IP-nummer en een kentekennummer. Bij al die nummers hoort een enorme berg data die onze identiteit en activiteiten beschrijven. Naast die nummers hebben we ook nog vele accounts op onze naam staan, van email tot Facebook, en van Twitter tot LinkedIn.
Al die data beïnvloeden de manier waarop we kunnen leven. Als een paspoortnummer op een zwarte lijst staat, komt die persoon het land niet uit. Is een IP-nummer gelinkt aan illegaal downloaden, verschijnt Stichting Brein aan de deur. Is een bankrekeningnummer geblokkeerd, kan er geen geld meer worden uitgegeven. Al die nummers om ons heen, met alle data die daarover wordt verzameld en bijgehouden, zijn onderdeel van een digitale identiteit. Ons digitale alter ego.
Bescherming
Gelukkig staat in de Wet Bescherming Persoonsgegevens in artikel 35 dat het recht bestaat om te vragen of onze persoonsgegevens worden verwerkt, en zo ja, dan het recht daar inzicht in te krijgen. Maar waar te beginnen met zoeken? Gelukkig heeft Bits of Freedom hierover een mooie monitor gemaakt: de Privacy Inzage Machine (PIM).
Er zijn bedrijven of organisaties aan te kruisen van wie we willen weten of zij persoonsgegevens van ons in hun bezit hebben. PIM print vervolgens voorgedrukte brieven die met een kopie van het paspoort naar hen op te sturen zijn. Als alles goed gaat, is er dan na enige tijd antwoord. Vraag niet alleen welke persoonlijke data zij hebben, maar ook met wie ze data delen of – erger – aan wie ze die verkopen of hebben verkocht. Persoonlijke data is geld waard en er wordt stevig in gehandeld.
Algoritmes
In een artikel in de Wall Street Journal wordt beschreven dat steeds vaker een persoon ook als een algoritme kan worden beschreven. Van een actieve Siri-gebruiker, weet het algoritme al heel veel en kan zelfs voor hem of haar activiteiten uitvoeren. LinkedIn is met experimenten bezig om een persoonlijk algoritme te maken om iemand makkelijker digitaal te laten solliciteren. En natuurlijk weten we dat datasnoepers als Google en Facebook ook van mensen een digitale identiteit opbouwen. Met alle interesses, vriendschappen, activiteiten en meningen die ooit door ons zijn gedeeld.
Je kunt dus tegenwoordig een data-driven digitaal alter ego gebruiken om namens iemand op zoek gaan naar interessante sollicitaties, auto’s en wellicht zelfs afspraakjes. Uit alles wat we dagelijks lezen, de webpagina’s, advertenties en andere content kan steeds beter een ‘digitaal model’ van ons worden gebouwd. Ook activiteiten op de beurs en eigen transacties kunnen in een investment-model worden gegoten, die in eerste instantie ondersteunen bij beleggingen, maar dat zelfs op een gegeven moment kunnen overnemen.
Digitale butler
Machinelearning is een techniek die helpt een digitaal alter ego op te bouwen, die zaken kunnen overnemen. De digitale butler. Ik heb daar al eens een blog over geschreven, gericht op de financiële butler. Kunstmatig intelligente machines die op basis van de financiële situatie en dagelijkse transacties, helpen om bankzaken te regelen. Eigenlijk een financieel alter ego, een digitale bankier die ondersteunt en helpt.
Digitale schaduw
Het digitaal alter ego is deels ook de digitale schaduw. Het is alles wat men als Big Data in digitale voetsporen achterlaat, zowel als reallife burger als digitale avatar in een (virtuele) wereld van nummers, accounts en identiteiten. Ik denk dat voor velen het bestaan van die digitale schaduwwereld, waar zij ongemerkt kunnen worden gezien en gevolgd, een schok kan zijn.
Alles wat mensen doen, laat sporen na. In de reële wereld is dat begrijpelijk en vanuit de recherchepraktijk herkenbaar. In de digitale wereld hebben we op dit gebied nog wat ‘ontwikkelingswerk’ te doen. Schijnbare anonimiteit of naamloosheid kan voor velen opeens heel zichtbare bekendheid worden. Immers, iemands verborgen digitaal alter ego kan zich opeens openbaren en dan midden in de belangstelling komen te staan.